Lymfoedeem

Wat zijn de symptomen van lymfoedeem?

Doordat het lymfesysteem niet goed functioneert, kan de aan- en afvoer van weefselvocht verstoord raken. Weefselvocht staat stil en hoopt zich op, waardoor lymfoedeem kan ontstaan. Door het vasthouden van vocht zwelt het lichaamsdeel op. Enkele plaatsen waar lymfoedeem vaak ontstaat zijn bijvoorbeeld de voeten, enkels, benen en de buik. Maar het kan ook in andere lichaamsdelen voorkomen zoals het hoofd/hals gebied en de genitaliën.

Mogelijke voorbeelden van lymfoedeem symptomen zijn:

• Tintelingen zonder zichtbare zwelling en/of omvangtoename
• Zwaar, vermoeid of ‘strak’ gevoel in arm of been (subjectief lymfoedeem)
• Lokale zwelling: indrukbaar (pitting) en niet-indrukbaar (non-pitting)
• Gevoel van stuwing door zwelling
• Andere lichaamshouding in onbalans indien oedeem aan één zijde
• Eigenaardig gevoel in lichaamsdeel van ‘vollopen’ of ‘leeglopen’
• Gewichtstoename met als gevolg overbelasting en pijnlijke gewrichten, vooral van schouder of heup
• Pijnlijke, stijve en minder beweeglijke gewrichten
• Zenuwpijn (neuropathie): brandend, schrijnend, zeurend of stekend gevoel
• Huidafwijkingen zoals bleke verdikkingen of smeltplekken in huidplooien. Later kunnen wratachtige verhoorningen of zweertjes met lekkend lymfevocht ontstaan

Wat is de oorzaak van lymfoedeem?

Lymfoedeem is een overmatige ophoping van eiwitten en vocht in het weefsel tussen de lichaamscellen. Het ontstaat als gevolg van een verstoord evenwicht in aan- en afvoer van vocht. Dit komt enerzijds door een vermindering van de transportcapaciteit van het lymfesysteem. Anderzijds kan er overmatig vocht in het weefsel zitten, wat het lymfesysteem niet kan verwerken.

Het bloed zorgt voor aanvoer van zuurstof en voeding. Hierbij komen afvalstoffen vrij die lymfestelsel afvoer. Het lymfestelsel zit, net als de bloedbaan, door het hele lichaam. Als het lymfestelsel niet goed werkt, kan lymfoedeem ontstaan.

Op het kruispunt van grote lymfevaten bevinden zich lymfknopen ofwel klieren. Ze liggen dichtbij organen en op centrale plekken in de benen, armen en nek. De klieren filteren de lymfe en halen er lichaamsvreemde stoffen uit zoals bacteriën, kankercellen, en celresten. Doordat het lymfestelsel en de bloedbaan met elkaar in contact staan, kunnen deze lichaamsvreemde stoffen in de bloedbaan terecht komen. Via de bloedbaan worden ze uitgescheiden door het lichaam. De witte bloedcellen, die in de lymfeklieren worden gemaakt, spelen een belangrijke rol in het afweersysteem van het lichaam. De kleppen in het lymfesysteem zorgen ervoor dat het vocht niet terug kan stromen. De spieren functioneren als het ware als verkeersregelaars. Ze zorgen voor het, tegen de zwaartekracht in, omhoog voeren van het vocht.

Hoe ontstaat lymfoedeem?

• Aangeboren of primair lymfoedeem
  Als het lymfesysteem niet goed functioneert, kan dat bij de geboorte al fout zijn. Dit is het gevolg van een tekort aan of misvorming van lymfebanen. Omdat de lymfevaten en -knopen niet goed zijn aangelegd, is de afvoer van het lymfevocht onvoldoende. Primair lymfoedeem kan zich direct na de geboorte al uiten. In de meeste gevallen ontwikkelt het zich echter tussen de puberteit en het vijfendertigste levensjaar. Het treft ongeveer vier keer zoveel vrouwen als mannen. Maar ook daarna kan primair lymfoedeem zich nog ontwikkelen.
• Verworven of secundair lymfoedeem
  Lymfoedeem ontstaat meestal door een invloed van buitenaf die het lymfestelsel beschadigt. Dat kan door infecties met virussen (wondroos), bacteriën (ernstige verbranding van de huid of een open botbreuk) of schimmels. Lymfoedeem been en lymfoedeem voet kan echter ook ontstaan als gevolg van bijvoorbeeld een heup- of knieoperatie, na een dwarslaesie of CVA, bij obesitas, littekens of bij sportletsels. Vaker is lymfoedeem een gevolg van de behandeling voor kanker. Ze verwijderen daarbij de lymfeklieren of het lymfatische weefsel raakt beschadigd door operatie, chemotherapie en bestraling. Ze kunnen dan hun werk niet meer goed doen. Het oedeem ontwikkelt zich in de buurt van de beschadigde onderdelen van het lymfestelsel en kan dus in theorie in het hele lichaam voorkomen. De meest voorkomende vormen zijn lymfoedeem armen en lymfoedeem benen.

Diagnose lymfoedeem

Het is belangrijk om alert te zijn bij verschijnselen van lymfoedeem om ergere problemen zoals verharding, knelling en benauwing te voorkomen. Als er sprake is van primair lymfoedeem, kan de huisarts u verwijzen naar een dermatoloog. Bij secundair lymfoedeem zullen de huisarts, oncoloog, chirurg, (oedeem/oncologisch) fysiotherapeut of huidtherapeut de symptomen snel herkennen. De diagnose kan men stellen op basis van de verschijnselen in combinatie met de medische geschiedenis. Voor primair lymfoedeem kijkt men ook naar de familiegeschiedenis.

Uw lymfeoedeem behandeling

Het oedeem lost normaal gesproken vanzelf op door het lichaam. Wanneer er echter sprake is van een aandoening, ongeval, operatie of bestraling, kunnen lymfeknopen of -vaten beschadigen. Het vocht zoekt dan een andere uitweg en behandeling is dan noodzakelijk.

Lymfoedeemtherapie onder begeleiding van een gespecialiseerde fysiotherapeut is bewezen effectief. De lymfoedeem therapeut heeft na de opleiding fysiotherapie een aanvullende opleiding oedeemtherapie gevolgd. Hij of zij heeft dus expertise met betrekking tot de stimulering van de afvoer van vocht met oefentherapie. Deze therapeuten zijn opgenomen in het BIG (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) register en CKR geregistreerd. Dit register is openbaar en voor iedereen te raadplegen. Dat geeft u de zekerheid dat uw klachten altijd zo snel mogelijk verdwijnen. Bij Fysio Masters heeft Faranak Memarian zich hierin gespecialiseerd.

De belangrijkste doelen van het oedeem behandelingsprogramma zijn:

• Het wegnemen of verminderen van klachten veroorzaakt door oedeem
• Het terugdringen of stabiliseren van het oedeem
• Bevorderen van de functie van uw arm of been
• Aanleren van handelingen en oefeningen
• Lymftaping en bandagering
• Omgaan met de therapeutische kous of thoraxbandage

Behandelmethoden bij lymfoedeem

De behandeling van lymfoedeem is meestal langdurig en intensief. We maken hierbij onderscheid tussen de ontstuwingsfase en de onderhoudsfase.

I. Ontstuwingsfase

Dit is een intensieve fase, met dagelijkse behandelingen met verschillende therapievormen om zo snel en zoveel mogelijk het oedeem te verminderen. De fase duurt in ieder geval enkele weken, zolang men nog verwacht dat het oedeem zal verminderen.

De behandeling die we inzetten bestaat uit een combinatie van:

• Manuele Lymfedrainage therapie (MLD)
• Compressietherapie (bandage aanbrengen, zwachtelen)
• Aanleren van zelfmassage
• Lymftaping
• Bindweefsel-, litteken- en fibrosetechnieken
• Oefentherapie
• Ademhalingsoefeningen
• Adviezen met betrekking tot huidverzorging en leefregels
• We sluiten de fase af met het aanmeten van therapeutische elastische kousen (TEK) en steunmaterialen

II. De onderhoudsfase

Deze fase start zodra er geen vermindering van het oedeem meer te verwachten is. In deze fase gaat het om het stabiel houden van het lymfoedeem en het voorkomen van complicaties. Met dezelfde behandelingen als de ontstuwingsfase, maar minder frequent. Dit is een voortdurende fase, aangezien lymfoedeem een chronische aandoening is.

Vergoeding lymfoedeemtherapie

In de meeste gevallen geldt een vergoeding vanuit de basisverzekering. Hiervoor moet er sprake zijn van een chronische indicatie voor een oedeem fysiotherapeutische behandeling. Daartoe heeft u een verwijzing nodig vanuit de huisarts of specialist. Bijvoorbeeld: heeft u oedeemtherapie nodig voor een aanhoudend dikke knie (oedeem) na een knieoperatie, of andere kortdurende oedeembehandeling? Na een verwijzing van de huisarts kunnen wij declareren onder code 1500 zodat u vergoeding krijgt vanuit uw basisverzekering. Daarnaast kunnen we u in plaats van een half uur 3 kwartier behandelen.

Wanneer er sprake is van kanker in de voorgeschiedenis, is er altijd een verwijzing nodig. Niet alle vormen van lymfoedeemtherapie ziet men als chronisch. Als u bijvoorbeeld oedeem heeft na een klein trauma van buitenaf (enkel verzwikking), vergoeden ze oedeemfysiotherapie vanuit uw aanvullende verzekering. Vraag bij uw zorgverzekeraar of oedeemtherapeut na of oedeemtherapie bij u wordt vergoed.

Patiëntervaringen Fysio Masters

“Zorgvuldige lymfoedeem behandeling, advies en begeleiding. Ook in deze coronatijd krijg ik bijvoorbeeld extra informatie en filmpjes met oefeningen. Mogelijkheden en informatie worden duidelijk besproken en wordt er ook zo nodig getaped.”  Zorgkaart Nederland – 28 mei 2020.

“Tevreden over alle 3 behandelaars!! Voor Fysiotherapie en Tapen, Lymfdrainage en Manuele therapie! Tevens voor begeleiding in de fitness ruimte.”  Zorgkaart Nederland – 5 april 2022.

“Faranak is zeer professioneel, gedreven, krachtig, ervaren, geeft goede uitleg en adviezen (aanschaf steunkousen, oefening voor thuis) met een goed resultaat. Was erg blij met haar!” 10 januari 2022.

Maak een afspraak bij Fysio Masters

Heeft u dikke benen en weet u niet zeker of het lymfoedeem of lipoedeem is? Wilt u daar eens met een deskundige over te praten? Bent u benieuwd hoe wij onze aanpak specifiek afstemmen op uw lymfoedeem? Neem dan gerust contact met ons op. Wij helpen u graag verder!

06-10343160

Whatsapp +31610343160

Online afspraak maken